Alles wat je moet weten over CAT-tools

Wanneer je een offerte aanvraagt voor een vertaling, staan hier soms verschillende tarieven in. Het hangt natuurlijk van de taal af hoeveel je vertaling kost, maar er zijn ook andere factoren. Bijvoorbeeld of delen van je tekst al eens eerder zijn vertaald of dat ze vaker voorkomen binnen de tekst. 

Die informatie halen de projectmanagers van een vertaalbureau uit de analyse van hun CAT-tool. Wat een CAT-tool precies is en hoe deze software vertalingen nog beter maakt, leggen we je uit in dit blog. 

Dit blog in 10 seconden:

• Een CAT-tool is een hulpmiddel voor vertalers, en zorgt voor efficiëntere, nauwkeurigere vertalingen met automatische kwaliteitscontroles.
• Door gebruik van CAT-tools worden vertalingen kwalitatief beter en consistenter door toegang tot eerdere vertalingen.
• Projectmanagers koppelen met een CAT-tool projecten aan klantspecifieke of themaspecifieke vertaalgeheugens en terminologielijsten.
• Een CAT-tool signaleert verschillende soorten fouten en biedt een overzichtelijke interface voor vertalers.
• De verschillende CAT-tools op de markt zijn compatibel en ondersteunen universele exports voor naadloze samenwerking.

Wat is een CAT-tool? 

De afkorting CAT staat voor computer assisted translation, oftewel computerondersteund vertalen. Een CAT-tool ondersteunt een vertaler met hulpmiddelen, waardoor die de vertaling nog efficiënter en accurater kan doen. 

Zo zitten er automatische checks in de software en worden vertalingen opgeslagen in de vertaalgeheugens (een translation memory of TM) van de tool. Door deze tweede functie noemt een projectmanager een CAT-tool soms ook simpelweg geheugensoftware.

Het enige wat een CAT-tool doet, is ondersteuning bieden tijdens het vertalen. Het is dus niet zo dat de tekst door de CAT-tool wordt vertaald en dat de vertaler dit alleen even controleert. Dan heb je het namelijk over een machinevertaling, of machine translation (MT). 

Waarom gebruiken vertalers CAT-tools?

Een CAT-tool zorgt voor een vertaling van hogere kwaliteit, door de uitgebreide kwaliteitschecks en de toegang tot eerdere vertalingen. Zo zijn vertalingen consistenter dan wanneer een vertaler met losse Word-documenten zou werken.  

Voordelen van een CAT-tool

Dankzij een CAT-tool heeft een vertaler veel meer inzicht in zijn of haar werk. Je kunt in een programma als Microsoft Word wel een spellingscontrole uitvoeren, maar je kunt bijvoorbeeld niet automatisch controleren op inconsistente vertalingen van dezelfde zin of hetzelfde woord. Zo zijn er nog veel meer voordelen van CAT-tools. We zetten ze voor je op een rij.

Vertalingen worden opgeslagen

Aan elk project dat de projectmanager aanmaakt in de CAT-tool, koppelt de projectmanager een vertaalgeheugen. Zo’n vertaalgeheugen wordt aangemaakt per klant of per onderwerp. 

Een klant met een webshop voor specifieke producten krijgt bijvoorbeeld een eigen TM voor al diens vertalingen. En als iemand een arbeidscontract laat vertalen, wordt er een algemeen juridisch TM aan het project gekoppeld. 

Doordat de vertalingen worden opgeslagen, krijgt de vertaler suggesties voor zinnen of alinea’s die al eens eerder zijn vertaald. Dit bewaakt de consistentie van vertalingen. Daarnaast zorgt dit ervoor dat de vertaler niet onnodig dubbel werk verricht. 

Zo werkt dat in de praktijk

Neem bijvoorbeeld een technisch vertaler die drie handleidingen voor soortgelijke machines moet vertalen. Dankzij de zogeheten geheugenmatches ziet hij of zij precies hoe die een bepaalde instructie de dag ervoor heeft vertaald. 

Wanneer dezelfde klant een jaar later een aanvullende handleiding laat vertalen, worden diezelfde instructies ook weer hetzelfde vertaald. Zelfs als een andere vertaler dit project oppakt. 

Terminologielijsten zijn altijd up-to-date 

Een klant als die in het voorbeeld van hierboven, met verschillende technische handleidingen, heeft misschien wel bepaalde termen die belangrijk zijn binnen het bedrijf. Klanten die specifieke termen willen terugzien in de vertalingen, krijgen daarom een eigen terminologielijst (term base of TB). 

Projectmanagers koppelen zo’n TB aan elk project voor die klant. De TB is altijd inzichtelijk, welke vertaler ook aan een project voor die klant werkt. Bovendien kunnen projectmanagers termen toevoegen als de klant hierom vraagt, en kunnen vertalers suggesties voorstellen en toevoegen, na goedkeuring van de klant. 

Geavanceerde kwaliteitschecks 

Naast een ingebouwde spellingscheck en de controle op inconsistenties, signaleert de CAT-tool ook andere soorten fouten. 

De quality assurance-check (QA-check) ziet bijvoorbeeld dubbele spaties, verkeerd overgenomen cijfers, en verkeerd geplaatste tags voor de opmaak. Het is belangrijk dat dit soort fouten eruit worden gehaald voordat de vertaling weer naar de klant gaat. 

Overzichtelijke interface

De opmaak van een tekst is voor klanten erg belangrijk, maar voor een vertaler werkt het juist niet handig als er overal verschillende lettertypen, tussenkoppen en afbeeldingen staan. In een CAT-tool vervalt die opmaak zodat de vertaler in een overzichtelijk scherm de vertaling kan maken. 

De tekst wordt hierbij opgebroken in losse zinnen of alinea’s: de segmenten. De vertaling komt naast de brontekst te staan, zodat dat vertaler precies ziet hoe elke zin eruit komt te zien. Dit staat allemaal onder elkaar, dus de vertaler heeft wel inzicht in de tekst als geheel. De vertalen kan een preview zien van de vertaling mét opmaak. 

Wanneer de vertaling klaar is, exporteert de projectmanager de vertaling uit de CAT-tool. Dan wordt alle opmaak weer teruggezet, zodat je de vertaling ontvangt met dezelfde layout als waarin je ’m hebt gestuurd. 

Compatibiliteit tussen verschillende CAT-tools

Er zijn verschillende CAT-tools op de markt. Vertalers en vertaalbureaus werken daardoor neit altijd met dezelfde CAT-tools. Gelukkig kunnen de meeste softwareprogramma’s prima met elkaar werken. 

Populaire CAT-tools zijn MemoQ, SDL Trados en Wordfast. Stel dat de projectmanager met MemoQ werkt, de vertaler met SDL Trados, en de revisor met Wordfast, dan is dat geen probleem. De projectmanager maakt een universele export die de vertaler en de revisor in hun eigen programma kunnen importeren. 

Zo zijn er voor niemand beperkingen, en kunnen vertaalbureaus altijd de juiste mensen inschakelen, zonder dat ze rekening moeten houden met het type CAT-tool. 

CAT-tools: de onmisbare ondersteuning voor vertaalbureaus 

CAT-tools zijn een game-changer in de vertaalwereld. Deze softwaretools fungeren als betrouwbare partners voor vertalers en dragen bij aan vertalingen van een hogere kwaliteit.

Een CAT-tool  zorgt voor efficiëntie, houdt de consistentie in de gaten en voorkomt dubbel werk voorkomen. Hierdoor kunnen vertalers zich richten op wat echt telt: een écht goede vertaling neerzetten. Wil jij ook de beste vertaling voor jouw project?